ความเป็นมา
การประกวดขับร้องเพลงกล่อมลูก ๔ ภาค
การประกวดขับร้องเพลงกล่อมลูก ๔ ภาค เป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๑๒ สิงหาคม ของทุกปี และเพื่อส่งเสริม อนุรักษ์ และฟื้นฟูเพลงกล่อมเด็กของภาคต่างๆ ในประเทศไทยและเพื่อเป็นการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมให้คงอยู่สืบต่อไป โดยมหาวิทยาลัยมหิดลได้มอบหมายให้สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย เป็นหน่วยงานดำเนินการจัดการประกวด ซึ่งเริ่มกิจกรรมการประกวดมาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๓๑ จนถึงปัจจุบัน
การประกวดขับร้องเพลงกล่อมลูกสี่ภาค ปัจจุบันแบ่งออกเป็น (๑) ระดับมัธยมศึกษา (๒) ระดับอุดมศึกษา โดยผู้เข้าประกวดฯ ต้องร้องเพลงกล่อมลูกภาคใดภาคหนึ่ง (เหนือ กลาง อีสาน ใต้) ด้วยบทร้อง (ภาษาถิ่น และทำนองแบบเก่าของแต่ละภาค) โดยไม่มีดนตรีประกอบ บันทึกเป็นไฟล์เสียงลงในซีดี ส่งมาที่สถาบันฯ เพื่อให้คณะกรรมการพิจารณาคัดเลือก และเชิญผู้ผ่านรอบคัดเลือกเข้ามาประกวดขับร้องเพลงกล่อมลูกที่สถาบันฯ โดยมีผู้ทรงคุณวุฒิที่มีความรู้และเชี่ยวชาญทางด้านเพลงกล่อมลูกประจำภาคนั้นๆ เป็นคณะกรรมการตัดสิน โดยมีเกณฑ์เรื่องรูปแบบที่ถูกต้อง ความเป็นธรรมชาติเหมาะสมกับการกล่อมเด็ก ความไพเราะ ลีลา น้ำเสียง ทำนอง และลักษณะเด่นอื่นๆ โดยคณะกรรมการจะเป็นผู้พิจารณาคัดเลือกผู้ได้รับรางวัลชนะเลิศ และรองชนะเลิศของประเภทและภาคที่ส่งประกวด
สำหรับรางวัลที่คณะกรรมการตัดสิน แบ่งเป็นรางวัลชนะเลิศ ประเภทและภาคละ ๑ รางวัล เงินรางวัล ๕,๐๐๐ บาทพร้อมเกียรติบัตร รางวัลรองชนะเลิศ ประเภทและภาคละ ๑ รางวัล เงินรางวัล ๓,๐๐๐ บาทพร้อมเกียรติบัตร ผู้ได้รับรางวัลจะมาเข้ารับรางวัลในงาน “มหิดล-วันแม่” ซึ่งมหาวิทยาลัยดำเนินการจัดงานเป็นประจำทุกปี ณ อาคารสำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
ตัวอย่างเนื้อร้องเพลงกล่อมลูก ๔ ภาค
เพลงกล่อมลูกภาคเหนือ
อื่ออื้อจ้าจา
หลับสองต๋าแม่ไปนานอกบ้าน
ไปเก็บมะส้านใส่ซ้ามาแขวน
ไปเก็บมะแห๋นใส่ซ้ามาต้อน
น้องอย่าได้อ้อนแม่ไฮ้บ่มา
หื้อน้องหลับสองต๋า
น้องจาตีตี้ตีตี้ติดกัน
หลับเมื่อวันน้องอย่าได้อ้อน
อออื้ออ้อน
หื้อหลับเสียเน้อนาย
เพลงกล่อมลูกภาคอีสาน
นอนสาหล่าหลับตาแม่สิกล่อม
อ่อ อ่อม อ้อย แมวน้อยสิตอดตา
แม่ไปไฮ่ปิ้งไก่มาหา
แม่ไปนาปิ้งปลามาป้อน
แม่ไปเลี้ยงม่อนเก็บมอนมาส่ง
เจ้าอยู่บ้านนอนท่าแม่สิมา
เพลงกล่อมลูกภาคกลาง
เจ้ากาเหว่าเอยไข่ให้แม่กาฟัก
แม่กาก็หลงรักนึกว่าลูกในอุทร
คาบข้าวมาเผื่อ คาบเหยื่อมาป้อน
ปีกหางเจ้ายังอ่อน เพิ่งจะสอนบิน
พาลูกเที่ยวหากินฝั่งน้ำคงคา
เห็นกุ้งเห็นกั้งเห็นหอยตะพังแมงดา
เห็นแล้วเจ้าโผมา
มาเกาะต้นหว้า แม่โพธิ์ทอง
เพลงกล่อมลูกภาคใต้
เมืองครเหอ
แต่ก่อนเขาเล่ามา
พระศรีธรรมโศกราชมีวาดหนา
ได้ก่อมหาธาตุยอดทองคำ
ไว้เป็นที่บูชามหาชน
ฝูงคนนับถืออุปถัมภ์
ที่ทรุดโทรมซ่อมไว้มิให้ตำ
เช้าค่ำมีคนบูชาเหอ